Emotionele afstemming

Als ongezonde situaties zich herhalen kan er sprake zijn van een levenspatroon. Het is onvoorstelbaar hoeveel gezondheidsproblemen er in het hier-en-nu zichtbaar worden, maar die een ontstaansgrond in het verre verleden hebben, in de eerste kinderjaren. Vandaar dat het een onderdeel is in mijn life coaching om na te gaan hoe de emotionele afstemming was in het gezin. Vaak ook komt de familielijn aan bod, omdat patronen van generatie op generatie doorgaan. Je zou haast kunnen denken dat “het” in het DNA zit. Onderzoek echter wijst steeds meer uit dat wij een product zijn van onze context. En dat patronen via opvoeding worden doorgegeven.

Rol ouders bij emotionele afstemming

Emotionele afstemming is de mate waarin ouders op emotioneel vlak kunnen afstemmen met hun baby/kind. Kunnen afstemmen op de gevoelslaag van het kind impliceert dat ouders kunnen afstemmen op hun eigen gevoel en emoties. Hoe gaat de ouder om met boosheid, bang zijn, verdrietig zijn en het blij zijn van hun kind? Mogen deze gevoelens er zijn en hoe reageer je als ouder? Dat is waar emotionele afstemming over gaat. Concreet houdt het in dat ouders oog hebben voor de emoties van het kind, dat er over emoties kan worden gepraat en dat ouders laten blijken wat er in het kind omgaat. Het ontbreken van emotionele afstemming is voor het kind een stressbron.

Wat is nodig om emotioneel te kunnen afstemmen?

Kort gezegd: fysieke en emotionele aanwezigheid. En je zult als ouder rustig moeten kunnen blijven. Anders gezegd; je zelfregulatie moet op peil zijn. En dit is gemakkelijker gezegd dan gedaan. 

Als er sprake is van een situatie waarbij ouders, om wat voor goede reden dan ook, niet in staat zijn om langere tijd goed te kunnen afstemmen en daarbij ook geen aandacht hebben om de connectie weer te herstellen dan kan er bij het kind iets gaan groeien. Het kind kan het gevoel krijgen dat hij er niet mag zijn, dat hij niet gezien wordt, dat hij niet gehoord wordt. Dat kan tot een probleem leiden want het kind MOET gehoord worden. Dat is een belangrijke levensdrang. Het kind wil zich hoe dan ook hechten aan de ouders. Het kind gaat, onbewust, manieren zoeken om toch in beeld te komen. Zo kunnen overlevingsstrategieën, coping mechanismen of patronen ontstaan die dit beogen maar niet meer gezond zijn. Een paar voorbeelden hiervan zijn:

• Het kind kan gaan pleasen
• Het kind kan zich gaan gedragen als ‘het brave kind’
• Het kind kan zich gaan bewijzen
• Het kind kan alles goed gaan doen
• Het kind kan aanwezig gedrag gaan vertonen

Kinderen/baby’s hebben in basis 2 levensbehoeftes (naast eten, drinken, slapen enz.). Dit zijn de essentiële behoefte aan hechting en authenticiteit.

Het kind kan een overlevingspatroon gaan ontwikkelen om hier aan te kunnen voldoen. Dit patroon wordt opgebouwd via ervaringen die vastgelegd worden in het autonome zenuwstelsel. Zo ontwikkelt zich een autonoom zenuwstelsel binnen de context van het gezin, en later binnen de context van school, vriendjes, werk enz. 

Overlevingspatronen

Het overlevingspatroon kan in beginsel heel effectief zijn. Er zit wel een addertje onder het gras. Eenmaal opgedane levenspatronen worden niet zomaar weer afgebouwd. Sterker nog. Als het kind eenmaal de leeftijd heeft bereikt dat hij meer zelfstandig kan gaan leven, dan blijven deze patronen bestaan en is dit de manier waarop iemand naar het leven blijft kijken. Tot het moment dat hij merkt dat het ten koste gaat van hemzelf, van zijn eigen gezondheid. Via hulp van derden kunnen alsnog de patronen in kaart gebracht worden en nieuwe ervaringen gecreëerd worden. Zodanig dat het autonome zenuwstelsel nieuwe neurale paden gaat ontwikkelen. Dat dit een langdurig proces is mag duidelijk zijn.

Welke klachten treden op?

• moeilijk grenzen kunnen aangeven, conflicten lastig vinden, belangrijk vinden wat anderen van je denken
• bewijsdrang, perfectionisme
• angst
• terugkerende, niet effectieve patronen
• onrust, vol hoofd
• continue spierspanning
• weinig controle over emoties, bv kort lontje bij boosheid (vaak in combinatie met andere klachten)
• chronische vermoeidheid
• onvoldoende assertief zijn, in je schulp kruipen als het lastig wordt