De kracht van het NU

Eckart Tolle
Gids voor een bewust en gelukkig leven

Begrippen binnen de spirituele leer van Eckart Tolle

Verlichting: is een staat van verbondenheid met iets dat onmetelijk en onvernietigbaar is, iets dat – bijna paradoxaal – je wezenlijke jij is en tegelijkertijd veel groter dan jij. Het is je natuurlijke gesteldheid van gevoelde eenheid met Zijn. Aldus Boeddha: “Verlichting is het einde van het lijden”. De belangrijkste stap om verlichting te bereiken is leren de identificatie met het verstand los te laten.

Zijn: is het eeuwige, altijd aanwezige Ene Leven dat schuilgaat achter de ontelbare levensvormen die onderworpen zijn aan geboorte en dood. Het is ook in elke levensvorm aanwezig als het binnenste onzichtbare en onvernietigbare wezen ervan. Het is je diepste zelf, je ware aard. Echter; probeer dit niet te begrijpen met je verstand. Je kunt het alleen kennen als het verstand zwijgt. Als je aanwezig bent, als je met je aandacht helemaal en heel intens gericht bent op het NU, kun je Zijn voelen, maar je kunt het nooit met je verstand begrijpen. Tot het Zijn behoren liefde, vreugde en vrede.

Ego: het mentale beeld dat je van jezelf hebt als gevolg van je persoonlijke en culturele conditionering. Deze denkbeeldige ik kunnen we het ego noemen. Het ego bestaat uit het verstand en blijft alleen door voortdurend denken in stand. Het is een onecht ik, ontstaan door de onbewuste identificatie met het verstand. Het ego vindt alleen het verleden en de toekomst belangrijk. Het ego is voortdurend bezig het verleden levend te houden. Het ego is voortdurend bezig zichzelf in de toekomst te projecteren om zijn overleving veilig te stellen en daar in de toekomst naar een soort verlossing of vervulling te zoeken. Het ego kijkt zelfs in het heden via het oog van het verleden of ziet het heden om een doel in de toekomst te halen. Het NU is voor het ego een bedreiging.

Verstand: het denken. Dat wat ons van ons ware zelf afhoudt. Als je je identificeert met het verstand dan kom je in de wereld terecht van concepten, etiketten, beelden, woorden, oordelen en definities. Dit allemaal komt tussen jou en je wezen, tussen jou en je medemensen, tussen jou en de natuur en tussen jou en God te staan. Denken is een ziekte geworden. Het verstand is een prima hulpmiddel in bepaalde situaties (vooral voor praktische doeleinden), echter als het verstand JOU gebruikt dan heeft het instrument jou overgenomen. Het onware, ongelukkige zelf dat gebaseerd is op de identificatie met je verstand leeft van de tijd (verleden en toekomst).

Ontwaken: het moment dat je de denker in jezelf gaat waarnemen is de start van het ontwaken. Jij bent het denken niet. Achter het denken zit een nog veel grotere intelligentie.

Emotie: In de definitie van Tolle vallen onder het verstand niet alleen het denken, maar ook de emoties en alle onbewuste mentaal-emotionele reactiepatronen. Emotie is in de context van Tolle de plaats waar verstand en lichaam elkaar ontmoeten. Een emotie is een afspiegeling van het verstand in het lichaam.
Als je je emoties niet kunt voelen, of als je ervan afgesneden bent, ervaar je ze uiteindelijk alleen nog in het lichaam, als een fysiek probleem of symptoom.
De emotie spreekt de waarheid (mocht er een verschil zijn met wat je denkt). Het waarnemen van onze emoties is dus zeker zo belangrijk als het waarnemen van wat we denken.
Een emotie vertegenwoordigt meestal een versterkt, heftig gedachtepatroon en door haar vaak overweldigende energetische lading is het in het begin niet eenvoudig voldoende alert te blijven om haar te kunnen observeren. Deze emotie wil je in haar macht krijgen en slaagt daar meestal in, tenzij je voldoende aanwezig bent. De emotie wordt tijdelijk ‘jij’. Gedachte en emotie voeden elkaar!
In een goed functionerend organisme heeft een emotie een heel korte levensduur. Het is net een kortstondige rimpeling. Maar als je niet in je lichaam bent, kan een emotie dagen of weken in je blijven leven of zich aansluiten bij andere emoties met dezelfde frequentie die in elkaar zijn opgegaan en het pijnlichaam vormen. Dit pijnlichaam voedt zich met jouw energie en kan leiden tot lichamelijke ziekten en kan je leven tot een kwelling maken.

Pijn: In wezen zijn alle emoties afgeleiden van één ongedifferentieerde oer-emotie. Deze lijkt op angst, maar Tolle noemt deze oer-emotie pijn. Eén van de belangrijkste taken van het verstand is deze emotionele pijn bestrijden of verdrijven. Een belangrijkrijke drijfveer van het verstand. Je kunt dus alleen van je pijn afkomen als je ophoudt met je identiteit te ontlenen aan de identificatie met je verstand. Met andere woorden door los te komen van het ego. Zo openbaart zich Zijn als je ware natuur.
Pijn (emotionele pijn) komt voort uit hunkering of begeerte.  Alle hunkering komt voort uit het verstand dat verlossing of vervulling zoekt in dingen buiten zichzelf en in de toekomst als vervanging voor de vreugde van Zijn. Zolang ik mijn verstand ben is er geen ‘ik’, er is dan alleen nog maar een onvervuld potentieel, een zaad dat nog niet is ontkiemd. Advies: wordt aanwezig, je hoeft er alleen maar te zijn als waarnemer van het verstand. Wrok, haat, zelfmedelijden, schuldgevoel, boosheid, depressie, jaloezie enz. zijn allemaal uitingen van pijn.
Pijn kent twee niveaus: de pijn die je nu meemaakt en de pijn uit het verleden. Hoe kun je beide aanpakken?

• De pijn die je NU schept neemt altijd de vorm aan van niet-aanvaarden, de vorm van een onbewuste weerstand tegen wat is. Op denkniveau is dit een vorm van veroordeling. Op emotioneel niveau is het een vorm van negativiteit. Je verstand zorgt hiervoor, je verstand wil het NU ontkennen en eraan ontsnappen. Dit komt omdat het verstand het verleden en de toekomst nodig heeft om te kunnen overleven. Het NU is een dreiging voor het verstand. Tijd en verstand zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Stop dus met het maken van tijd. Dit doe je door het NU als het allerbelangrijkste in je leven te maken, door te beseffen dat het huidige moment alles is wat je ooit zult hebben.
• De pijn uit het verleden is de pijn vanaf je geboorte en de pijn die je in het NU nog steeds vanuit je onbewustheid opstapelt. Tolle noemt dit het emotionele pijnlichaam. Het emotionele pijnlichaam kan sluimeren en actief zijn. Het pijnlichaam kan door triggers geactiveerd worden. Je kunt dan plotseling tegenover een heel ander persoon zitten. Het gaat erom je eigen pijnlichaam te ontdekken, signalen zijn: irritatie, ongeduld, somberheid, de aandrang pijn te doen, woede, razernij, depressie, de behoefte aan meer drama in je relatie…… Het pijnlichaam wil overleven en dit kan alleen als jij je als persoon onbewust identificeert met je pijnlichaam; je denkt dus dat jij je pijnlichaam bent. Het pijnlichaam kan zich alleen voeden met pijn, niet met vreugde. Dus als het pijnlichaam aan het roer staat wilt het nog meer pijn. Je wordt een slachtoffer of een dader. De sleutel tot verandering is om je bewust te worden van dit pijnlichaam, zodra je bewust bent verdwijnt het patroon. Tolle noemt deze bewustheidsstatus aanwezigheid. Het is voldoende om het pijnlichaam te observeren, dan aanvaardt je het als onderdeel van wat op dat moment is. Je hebt licht gebracht in de duisternis, het pijnlichaam is openbaar gemaakt en alles wat openbaar is is zelf licht.
  

Angst: deze psychische toestand staat geheel los van concreet en echt gevaar. Hij manifesteert zich bijvoorbeeld in onbehagen, bezorgdheid, benauwdheid, nervositeit, spanning, doodsangst, fobie enz. Het gaat er bij deze angst steeds om wat er zou kunnen gebeuren, niet om de angst voor iets dat nu gebeurt. Jij bent in het hier-en-nu, maar je geest vertoeft in de toekomst. Dat schept een kloof van angst. Je identificeert je dus met je verstand. En hierdoor wordt je ook nog door je ego geleefd. Alle angst is uiteindelijk terug te voeren op de angst van het ego voor de dood, de vernietiging van het ego. Nagenoeg iedereen leeft met angst, de intensiteit ervan verschilt wel.
Het op het ego gerichte verstand veroorzaakt een emotionele pijn van ontoereikendheid of onvolkomenheid, van niet heel te zijn. Als iemand hiervan bewust is dan manifesteert het zich door een gevoel van niet waardig of niet goed genoeg te zijn. Als iemand daar onbewust van is dan manifesteert het zich in steeds iets anders, buiten jezelf, nodig hebben. In beide gevallen beginnen mensen met een dwangmatige jacht gericht op het bevredigen van het ego om het gat, de leegte, dat ze binnenin voelen te dichten: de meest voorkomende identificaties van het ego zijn die met bezit, het werk dat je doet, sociale status en erkenning, kennis en opleiding, uiterlijke verschijning, speciale capaciteiten, relaties, geschiedenis van jezelf en van je familie, geloof, politieke, nationalistische, raciale, religieuze andere collectieve identificaties. Maar jij bent  niets van dit alles! 

Aanwezig: Identificatie met het verstand schept een onecht zelf, het ego, en dat dient als vervanging voor je ware zelf dat geworteld is in Zijn. De behoeften van het ego zijn eindeloos, het voelt zich kwetsbaar en bedreigd en leeft dus in een voortdurende toestand van angst en behoefte. Zodra je inziet dat identificatie met je verstand (waar je emoties bij horen) de wortel is van je onbewustheid stap je eruit. Je wordt aanwezig. Zodra je aanwezig bent kun je het verstand laten voor wat het is zonder erin verstrikt te geraken. Het verstand op zich werkt niet verkeerd. Het is in feite een fantastisch instrument. De storende werking begint pas als je er jezelf in zoekt en het ten onrechte aanziet voor wie je bent. Dan wordt het verstand egoïstisch en neemt het je hele leven over.
Zolang je in een toestand van intense aanwezigheid bent, blijf je vrij van gedachten. Het is makkelijker aanwezig te blijven in het dagelijks leven als je diepgeworteld bent met jezelf: als een deel van je aandacht altijd op het innerlijke energieveld van je lichaam gericht is. Lichaamsbewustzijn verankert je in het Nu.
Als je hele aandacht is gevestigd in het Nu dan is er geen ruimte meer voor dagdromen, denken, herinneringen, verwachten, spanning, angst. Er is alleen alerte aanwezigheid. P.101

De illusie van de tijd: de sleutel om je identificatie met je verstand te doorbreken is de tijd. Tijd en verstand zijn niet te scheiden. Haal de tijd uit het verstand en het staat stil; stop met leven vanuit herinnering en/of vanuit verwachting. Het verleden geeft je een neppe identiteit en de toekomst een neppe verlossing of bevrediging. Beide zijn illusies. Door je te richten op verleden en/of toekomst mis je het NU, het kostbaarste wat er is; het is het kostbaarste omdat het leven zich in het nu ontvouwt én het nu is het enige wat je kan uit tillen boven de beperkingen van het verstand en om zo te komen tot Zijn.

Kloktijd en psychologische tijd: Psychologische tijd is de identificatie met het verleden en voortdurende dwangmatige projectie op de toekomst. Leer de tijd te gebruiken voor je praktische zaken en als dat is afgehandeld keer je weer terug naar het huidige moment. Dit noemen we kloktijd, hieronder vallen zaken als een afspraak plannen, een uitje voorbereiden, leren van het verleden, een doel stellen en dit realiseren. Kortom je gebruikt kloktijd en je bevrijdt jezelf van psychologische tijd. De tijd is de oorzaak van je lijden, van je problemen.

Probleem: dit betekent dat je in gedachten met een situatie bezig bent maar dat je niet de intentie of de mogelijkheden hebt er nu iets aan te doen en dat je haar onbewust tot deel van je zelfgevoel maakt. Je wordt zo overweldigd door je levenssituatie dat je de sensatie dat je leeft, het besef van Zijn, vergeet. Als je een probleem schept, schep je pijn.

Een noodsituatie: brengt jou in het nu, een situatie van leven of dood zorgt ervoor dat je verstand offline gaat en dat je 100% in het nu zit. Het verstand kreeg de tijd niet.

Gewone onbewustheid en diepe onbewustheid: p 81

Negatieve emoties: boosheid, angst en verdriet. Tolle gaat verder dan de gangbare kijk op emoties. Ik zou de gangbare kijk op gevoel en emoties aldus omschrijven: emoties bieden je een kompas in het leven, door naar emoties te luisteren ga je handelen. Tolle gaat naar het volgende stadium: laat negatieve gevoelens of emoties niet meer binnen komen. Als je in contact bent met je natuurlijke toestand dan leef je van binnenuit vanuit vreugde. Het volgende stadium bestaat eruit dat negatieve emoties niet meer bij je opkomen: Aanvaarding.

Hier-en-Nu: ga naar de hier-en-nu en blijf daar. Als de hier-en-nu ondraaglijk is of je wordt er ongelukkig van kun je 3 dingen doen: uit de situatie gaan, de situatie veranderen of de situatie volkomen aanvaarden. Als je verantwoordelijkheid wil nemen dan maak je die keuze en wel nu. En aanvaardt de consequenties.

Voorbeelden van gewone onbewustheid: p.90 ev
Zou moeten: als je iets zou moeten doen maar niet doet, kom dan overeind en doe het, of aanvaard je inactiviteit of passiviteit op dit moment helemaal.
Stress: stress wordt veroorzaakt doordat je ‘hier’ bent maar ‘daar’ wilt zijn, of doordat je in het heden bent terwijl je in de toekomst wilt zijn.
Zorgen maken: dan identificeer je je met je verstand, dat zichzelf projecteert in een denkbeeldige toekomst en angst opwekt.
‘Op een dag ben ik binnen’: bij zo’n denkpatroon maakt het niet uit wat je bereikt of verwerft. Dan is het heden nooit goed genoeg. De toekomst lijkt altijd groener. Dit is een volmaakt recept voor permanente ontevredenheid en onvoldaanheid.
‘Wachten’: wachten op de volgende vakantie, op een betere baan, tot de kinderen groot zijn, tot je veel geld verdient. Wachten is een toestand van het verstand: het betekent in wezen dat je de toekomst wilt, het heden wil je niet.

Het leven: leven is primair. Leven is je diepste innerlijke Zijn. Het is al heel, volmaakt, compleet.
Je levenssituatie: deze bestaat uit je omstandigheden en je geschiedenis.

Doelen: onze levensreis moet toch een doel hebben? Dit heeft te maken met de toekomst. Hoe zit dit? Tolle stelt dat je levensreis een uiterlijk doel en een innerlijk doel heeft. Het uiterlijke doel is aankomen op de bestemming en dat je voltooit wat je je had voorgenomen. Het innerlijke doel is de stap die je NU zet, het hoe.

Het verleden: Pak het verleden aan op het niveau van het heden. Hoe meer aandacht je aan het verleden besteedt, des te meer energie je eraan geeft en des te waarschijnlijker het wordt dat je er een ‘Zelf’ aan gaat ontlenen. Geef je aandacht aan het heden: aan je gedrag, je reacties, stemmingen, gedachten, emoties, angsten en verlangens zoals ze zich in het heden aan je voordoen. Daar is het verleden in je. Als je zo aanwezig bent dat je op al deze dingen kunt toezien, niet kritisch of analytisch maar zonder te oordelen, dan pak je het verleden aan en los je het op door de macht van je aanwezigheid. Je kunt jezelf niet vinden door naar je verleden te gaan. Je vindt jezelf door in het heden te komen.

Het lichaam: het lichaam kan de poort worden tot het rijk van Zijn. Het zichtbare en aanraakbare lichaam is niet meer dan een uiterlijke schil. Het onzichtbare innerlijke lichaam is als de bezielende aanwezigheid in je binnenste.
Om je bewust te worden van Zijn moet je bewustzijn heroveren op je verstand. Dat is één van de belangrijkste taken op je spirituele reis. Daarmee bevrijd je enorme hoeveelheden bewustzijn die daarvoor vastzaten in  nutteloos en dwangmatig denken. Een heel effectieve methode om dat te doen is door je aandacht af te leiden van je denken en op je lichaam te richten, waar je Zijn in eerste instantie kunt voelen als het onzichtbare energieveld dat leven geeft aan wat je als het fysieke lichaam ervaart.
Transformatie door middel van het lichaam: veel geloofsovertuigingen keerden zich af van het lichaam, in het bijzonder van de seksuele aspecten. Zondig, ‘je bent niet je lichaam’, het versterven van het lichaam. In feite werd er een dissociatie gepredikt: we zijn als het ware wezens met een lichaam in plaats van dat ze hun lichaam zijn. Transformatie, verlichting vindt enkel plaats via het lichaam. Het innerlijke lichaam om precies te zijn. Door het innerlijke lichaam ben je voor altijd één met God. Het mens als Goddelijk wezen. Het Goddelijke in de mens. Wat Tolle stelt is dat je lichaam, niet je externe lichaam maar je innerlijke lichaam, de Bron is van alles. En deze Bron overstijgt het leven en dood, wat in wezen concepten zijn van het Verstand.
De sleutel tot transformatie, verlichting is dat je in een toestand komt van permanente verbondenheid met je innerlijke lichaam. Het is de bedoeling dat je het altijd voelt. Dan zal je leven heel snel verdiepen en veranderen. Hoe meer bewustzijn je op je innerlijke lichaam richt, des te hoger de trillingsfrequentie ervan. Op dit hogere energieniveau heeft negativiteit geen vat meer op je en ga je nieuwe omstandigheden aantrekken die een afspiegeling zijn van deze hogere frequentie. Als je je aandacht zo veel mogelijk in je lichaam houdt, word je verankerd in het Nu. Je verliest jezelf dan niet meer in de buitenwereld en ook niet in je verstand. Gedachten en emoties, angsten en verlangens kunnen er nog wel tot op zekere hoogte zijn, maar ze nemen je niet over.
Op pag 122 en 123 staat dit nog verder praktisch beschreven.
Aandacht is de sleutel tot transformatie. Iedere emotie, ieder gevoel, iedere onrust of whatever geef je de volle aandacht en daarmee ga je het aanvaarden. Aandacht is net een lichtbundel: de geconcentreerde kracht van je bewustzijn dat alles omzet in zichzelf.
Echter, als je je aandacht richt op het voelen van de emotie én je verstand houdt vast aan verwijten, zelfmedelijden of rancune dan betekent dat dat je emotie wordt gevoed door je verstand. Dat betekent in feite dan je niet hebt vergeven. Je kunt de ander, jezelf, een situatie of omstandigheden in verleden, heden of toekomst vergeven. Je kunt zelfs niet vergevingsgezind zijn tegenover de toekomst; dat is in feite de weigering van het verstand om onzekerheid te aanvaarden, om te accepteren dat het verstand geen controle heeft over de toekomst. Vergeving wil zeggen dat je je grieven (verwijten, zelfmedelijden of rancune) laat varen en zo je verdriet toelaat. Zo ontstaat je ware zelfgevoel.

Het ongemanifesteerde: Aanwezigheid is zuiver bewustzijn (bewustzijn dat heroverd is op het verstand en de wereld van de vormen). Het innerlijke lichaam is in diepste zin het Ongemanifesteerde: de Bron waaruit Bewustzijn voortkomt. Je bewust zijn van je innerlijke lichaam betekent dat het bewustzijn zich zijn oorsprong herinnert en terugkeert naar de Bron.
Het ongemanifesteerde is hetzelfde als Zijn.
Poorten tot het Ongemanifesteerde (kies er één je hebt er maar één nodig):
– je innerlijke lichaam
– het Nu
– ophouden met denken
– overgave: het laten varen van elk mentaal-emotioneel verzet tegen wat is
– stilte: door aandacht te besteden aan stilte buiten je schep je stilte in je: het verstand wordt stil.
– ruimte: niets kan bestaan zonder niet-iets p.139-145: zeer spirituele tekst
Door een geopende poort kan eindelijk de liefde binnenstromen.
Het Ongemanifesteerde is de bron van Chi. Chi is het innerlijke energieveld van je lichaam. Het is de brug tussen je uiterlijke lichaam en de Bron. Het bevindt zich ergens halverwege het gemanifesteerde, de wereld van de vorm dus, en het Ongemanifesteerde. Chi is de beweging, het Ongemanifesteerde is stilte. Chi is de verbindingsschakel tussen het Ongemanifesteerde en het materiele heelal. P. 134

De verlichting: houdt een deel van je aandacht gericht op je innerlijk, wat je ook doet. Voel het innerlijk lichaam vooral in relaties en als je in de natuur bent. Wees je dus permanent bewust van het Ongemanifesteerde. Dit is echt mogelijk. Het voelt als een stilte, een vrede op de achtergrond.

Gezondheid: Bewustzijn van je innerlijke lichaam heeft de volgende gezondheidsvoordelen; doordat je verstand niet meer aan het roer staat wordt er geen tijd meer opgehoopt in je psyche en in je lichaamscellen. Je cellen gaan zich makkelijker delen en vernieuwen. Je gaat er jonger uitzien en je gaat je energieker voelen.
Daarnaast gaat ook je immuunsysteem beter werken. Ons lichaam houdt van de aandacht die naar binnen is gericht. Het dient de zelfgenezing.
Ook je geestelijke afweersysteem gaat er enorm op vooruit. Doordat je met bewustzijn van je innerlijke lichaam de frequentie van je energieveld verhoogt krijgt alles wat op een lage frequentie werkt geen voet meer aan wal, zoals angst, woede, depressie enz.

Luisteren: luister met je hele lichaam. Je moet het energieveld van je innerlijke lichaam voelen terwijl je luistert. Dit leidt de aandacht af van het denken, het verstand. Het zorgt voor een ruimte van stilte waardoor je echt kan luisteren. Je geeft de ander ruimte; ruimte om er te zijn. Het enige wat belangrijk is is het Zijn van de ander achter de woorden en het verstand. Je kunt het Zijn van de ander alleen voelen via het Zijn van je zelf. Zo ervaar je eenheid, liefde. Op het diepste niveau van Zijn ben je één met alles wat er is. Dit is ook de enige manier om een relatie tot bloei te laten komen. P.131

Relaties en verlichting, p146-173
Het verstand, het ego jaagt kortdurende pleziertjes of psychische vervullingen na. Dit is het streven naar verlossing uit een toestand van onbevredigdheid of gebrek: als ik dit krijg of daar van af kan komen dan is het goed. Dit is de onbewuste mindset die de illusie van verlossing in de toekomst creëert. Het verstand heeft de tijd nodig.
Werkelijke verlossing is vervulling, vrede, leven in zijn volheid. Het betekent dat je bent wie je bent. De vreugde van Zijn. Dit is geen kortdurende maar een blijvende aanwezigheid. Het is ‘God kennen’, als je diepste eigen essentie. Het is een toestand van vrijheid; vrijheid van angst, van lijden, van een toestand die je ervaart als gemis en tekortkoming. En dus vrijheid van alle vormen van hunkeren, nodig hebben, graaien en vastklampen. Vrijheid van dwangmatig denken, van negativiteit en vrijheid van verleden en toekomst als psychische behoefte. Gebruik hiervoor het NU.

In een nieuwe liefdesrelatie, de ander, is de gelukzaligheid, de verlichting niet eenvoudig te vinden. In het begin lijkt dit wel zo te zijn. De ander zorgt voor je verlichting. Maar in feite heb je een nieuwe verslaving gevonden, je partner. Dit is geen echte liefde. Ware liefde heeft geen schaduwkant. Je relatie gaat na verloop van tijd niet meer aan je behoeftes tegemoet komen en je ervaart weer je oude Ego in de vorm van wensen, eisen en behoeftes. Elke verslaving komt voort uit de onbewuste weigering je eigen pijn onder ogen te zien en te boven te komen. Elke verslaving begint met pijn en eindigt ermee. P. 152 Met andere woorden een andere relatie kiezen om op die manier van je eigen verstand, ego af te komen is geen goed idee. Elke verslaving brengt de pijn die in je zit naar boven. Als je je gaat richten op het NU is pijn waarschijnlijk één van de eerste dingen die je tegenkomt. Nu je weet dat het NU dé poort is om pijn uit verleden te verdrijven dan weet je hoe dicht je bij je eigen werkelijkheid bent, hoe dicht je bij God bent.

Je gaat van een verslavende relatie naar een verlichte relatie door aanwezig te zijn en door met je aandacht nog dieper in het NU door te dringen. Stop met het veroordelen van je zelf en dan met het veroordelen van je partner; 100% aanvaarding van je partner. Liefde is een toestand van Zijn. Je liefde zit diep in je. Alle liefde is de liefde van God. Liefde is niet selectief en niet exclusief. Wel kan de intensiteit van de liefde variëren waarmee ware liefde wordt gevoeld. Zo zul je de liefde voor je partner intenser voelen dan de liefde voor een vogel of bank.
Echte communicatie is verbondenheid, is verwezenlijkte eenheid, en dat is liefde.
Ware liefde kan pas stromen wanneer je je voorgoed bevrijd hebt van je identificatie met je verstand en je aanwezigheid zo intens is dat je het pijnlichaam kunt oplossen.

Hoe meer bewustzijn er in jezelf en in je relatie komt hoe beter. Hoe meer je weet hoe minder onbewust je bent en leeft. Een relatie dient er voor om je bewust te maken (en niet om je gelukkig of vervuld te maken).
Je hoeft niet te wachten op je relatie om te starten met je eigen geestelijke gezondheid, je eigen bewustzijn. Als je partner onbewust wordt laat je al je oordelen varen. Stoppen met oordelen betekent ‘de wetende te zijn’ in plaats van ‘de reactie zijn’, de rechter zijn. Geef ruimte aan de ander. Liefde heeft ruimte nodig.

Vrouwen staan dichter bij de verlichting. Vrouwen voelen makkelijker hun lichaam, zijn makkelijker in hun lichaam. Vele eeuwen terug, in de tijd bv van het Taoïsme werd de vrouw het voorbeeld voor het Goddelijke. In de loop van de tijd kreeg het verstand, het mannelijke de overhand. De man ging de vrouw domineren en zelfs onderwerpen. De liefde kan niet meer stromen. Je kunt zeggen dat het grootste struikelblok voor verlichting bij mannen het verstand is en voor vrouwen het pijnlichaam. Maar dit is geen wet.
Voor vrouwen is vaak het pijnlichaam het obstakel voor verlichting. Dit heeft een persoonlijk en een collectief aspect. Dit collectieve aspect bestaat uit eeuwenlange onderdrukking van de vrouw (wat de mannen de vrouwen hebben aangedaan). De menstruele cyclus haakt aan op deze collectieve pijn. P.166-168

Wij mensen identificeren ons met ons pijnlichaam: zolang je voor jezelf een identiteit ontleent aan de pijn, is het onmogelijk je ervan te bevrijden. Je kunt je er niet van bevrijden omdat het onbewuste proces hier alles tegenin brengt.
Als vrouwen zich distantiëren van mannen, vanwege het collectieve pijnlichaam, versterkt dat een gevoel van afgesneden-zijn, en versterkt dat het ego. En hoe sterker het ego wordt, des te verder je van je ware natuur af komt te staan.
Gebruik het pijnlichaam niet om er een identiteit aan te ontlenen, gebruik het liever om de verlichting te bereiken. Zet het om in bewustzijn. Het pijnlichaam transformeert in stralend bewustzijn.

Een relatie floreert als je elkaar kan helpen in het bewust worden of bewust zijn. Zodat de ander doorziet als de een last heeft van het pijnlichaam. Doorzien betekent in dit geval dat hij weet dat de ander zo niet is, maar dat het gedrag wordt veroorzaakt door het pijnlichaam. Intense aanwezigheid van de ander zal het pijnlichaam ontmantelen en zal zorgen voor transformatie. Op deze manier ontstaat er in de relatie een permanent energieveld met een zuivere en hoge frequentie. Het wordt een draaikolk van energie die veel andere mensen aanzuigt.

Tenslotte: geef je relatie met jezelf op. Je hebt geen relatie met jezelf, je bent jezelf. Dat betekent dat je jezelf niet veroordeelt, geen medelijden hebt met jezelf, je niet trots bent op jezelf, je niet houdt van jezelf, je geen hekel hebt aan jezelf. Dat is de toestand van verlichting. Je hebt de relatie met jezelf losgelaten, dan worden al je andere relaties liefdesrelaties.

Geluk en innerlijke vrede

Geluk wordt bepaald door het ervaren van omstandigheden.
Innerlijke vrede niet.

De gebruikelijke drijfveren van het ego zijn angst, hebzucht, de baas willen zijn, het verdedigen of voeden van het onware zelfgevoel. Deze drijfveren dienen om het bestrijden van zijn eigen (het ego) diepgewortelde angst en besef tekort te schieten.  Basale patronen hierbij zijn; verzet, controledwang, macht, hebzucht, defensief gedrag, agressie. Het ego is echter zelf het probleem.
Als ego’s elkaar treffen in relaties/organisaties/enz. ontstaat drama in de vorm van conflicten, problemen, machtsstrijd, emotioneel of fysiek geweld enz. Dit uit zich in oorlog, genocide en uitbuiting. Maar ook ziekte (beperking van de energiestromen door het ego).
Kom dus in contact met Zijn, dan speelt bovenstaande niet meer. Leef vanuit een volkomen aanvaarding van wat is.

Aanvaarden en vergeven leidt tot Zijns-bewustzijn. Vergeven houdt ten diepste in dat je beseft dat het verleden niet substantieel is en dat jet het heden neemt zoals het is. Doe je dit dan vindt transformatie plaats, niet alleen in jezelf maar ook buiten je. Er ontstaat een veld van bewustzijn om je heen waarmee je disharmonie oplost, pijn geneest, onbewustheid verdrijft, door er gewoon te zijn en die frequentie van intense aanwezigheid vast te houden.

De fysieke dimensie

Dit is de dimensie van de vormen. Je bent onderworpen aan de cyclische natuur ervan. De dimensie van de vormen heeft te maken met alles wat het verstand waardeert: geboorte en dood, schepping en vernietiging, groei en ontbinding van schijnbaar geïsoleerde vormen. Dit zie je overal terug in de levenscyclus van een ster, een boom, een natie, beschavingen enz. Er zijn cycli van succes en van mislukking. Het is niet waar dat het opgaande deel van de cyclus goed is en het neergaande deel slecht. Het neergaande deel is nodig voor regeneratie, voor spirituele groei. Alle vormen zijn vergankelijk. Deze wereld is oké maar je moet beseffen dat je je niet meer identificeert met de vormen. Je hebt ze niet meer nodig om een gevoel van eigenwaarde eraan te ontlenen. Ze zijn je leven niet meer, alleen maar je levenssituatie.
Ook je lichaamsenergie is onderhevig aan cycli. Als je niet luistert naar de periodes van weinig energie (omdat je veel moet manifesteren van je verstand) dan zorgt een ziekte dat je dit alsnog gaat doen.
In deze fysieke dimensie is niets blijvends. Als het verstand dan de boventoon voert dan kan het verstand niet omgaan met het afstaan van dingen waar je belang aan hechtte. In het uiterste geval stap je dan uit het leven, of je wordt ziek. Op dat moment zie je als persoon niet meer het verschil tussen leven en je levenssituatie.
De wereld van de vormen is prima, MAAR het gaat je geen identiteit, een gevoel van permanentie, van vervulling opleveren.
De vormen, de dingen in het leven geven je geen vreugde. Vreugde zit in je Zijn. Vreugde kun je niet krijgen, je hebt het al in je. We noemen het ook wel de vreugde van God.
Er is geen ‘verlossing’ mogelijk door iets te doen, te bezitten of te bereiken.

Wat je wel kunt doen is het volgende: Leer je niet te verzetten tegen wat is, laat het huidige moment er zijn en aanvaard het voorbijgaande karakter van alle dingen en omstandigheden. Zo kun je vrede vinden.

Negativiteit

Negativiteit heeft geen enkele functie. Behalve de functie om het ego te versterken. Daarom is het ego zo gek op negativiteit.
Zodra je je geïdentificeerd hebt met negativiteit wil je dit niet meer loslaten en op een diep onbewust niveau wil je geen verandering ten goede. Het verstand laat dit niet toe want dit is de bestaansgrond van het verstand.
Negativiteit is volkomen onnatuurlijk. Het is een psychische vervuiler en het houdt verband met de vergiftiging en de verwoesting van onze natuur. Enkel en alleen de mens kent negativiteit.
Een negatieve emotie kun je als signaal gebruiken wat wil aangeven dat je bewustzijnsniveau aangepast moet worden, anders gezegd: dat je aanweziger moet zijn.
Elke negativiteit kun je zo gebruiken; als signaal voor meer aanwezigheid (in het NU)p 189

Compassie

Compassie is het besef van een diepe band tussen jezelf en alle schepselen. Deze band kent 2 kanten. Allereerst ben je (je lichaam) net als alle andere wezens sterfelijk. Daarnaast ben je ook onsterfelijk, dit is op het niveau van Zijn. In compassie vloeien de twee schijnbaar tegengestelde gevoelens van verdriet en vreugde in elkaar over en ze veranderen in een diepe innerlijke vrede. Dat is de vrede van God.

P192-199: veel wijsheid

Overgave

Overgave is de aanvaarding van het NU.
Overgave is niet jezelf overgeven bij een tegenslag/nederlaag. Het is ook niet ‘het kan me niet meer schelen’ of ‘ik vind alles best’. Dit noemt Tolle ‘verbloemd verzet’.
Het is jezelf overgeven aan dat wat is. In de Oosterse geneeskunde noemt men dit de Wu Wei, het meebewegen met de stroom van het leven in plaats van je te verzetten tegen de stroom van het leven. Innerlijk verzet betekent nee zeggen tegen de realiteit op basis van een mentaal oordeel en door emotionele negativiteit. Aanvaarding van wat is bevrijdt je onmiddellijk van de identificatie met je verstand en brengt je dus weer in contact met Zijn. Verzet is het verstand.

Overgave gebeurt puur innerlijk. En betreft enkel en alleen het NU. Daarnaast ga je uiterlijk wel degelijk aan de slag met een oplossing. Overgave elimineert verzet en emotionele negativiteit.

Als je je niet overgeeft heeft dat diverse consequenties:

• Je verhardt je psychische vorm, de schil van het ego: dit schept een sterk gevoel van afgesneden zijn. Wereld en mensen om je heen ga je als bedreigend beschouwen, je gaat oordelen, wedijveren en heersen.
• Je verhardt je lichaam, je fysieke vorm: er ontstaat spanning in je lijf, de levensenergie stroomt niet meer vrij.

Overgave brengt je weer in contact met de bronenergie van het Zijn, Het vergroot je bewustzijn. En alleen vanuit overgave kun je positieve veranderingen bereiken. Als innerlijke factoren zoals angst, schuldgevoelens of traagheid je ervan weerhielden in actie te komen, dan lossen deze op in het licht van je bewuste aanwezigheid. Los je gedachtes en niet-erkende emoties op.

Hoe dan? Begin met te erkennen dat er verzet is. Wees aanwezig als het gebeurt, als dat verzet bij je opkomt. Observeer hoe je verstand het creëert, hoe het de situatie, jezelf en anderen een etiket opplakt. Kijk naar het gedachteproces dat daarbij een rol speelt. Voel de energie van de emotie. Als je het verzet waarneemt, zie je dat het nergens toe dient. Door al je aandacht op het Nu te richten wordt het onbewuste verzet bewust gemaakt en dan is het afgelopen. Je kunt namelijk niet bewust en ongelukkig tegelijk zijn, bewust en negatief tegelijk.

Spiritualiteit gaat niet zonder overgave. Spirituele energie heeft een hogere trillingsfrequentie dan de mentale energie, waar het grootste deel van de wereldbevolking zich in bevindt. Dit deel van de wereldbevolking is zich niet bewust van de spirituele energie. Pas als een bepaald deel van de wereldbevolking zich in de spirituele energie bevindt zal er een andere wereld geschapen worden.

Overgave in persoonlijke relaties wil niet zeggen dat je geen krachtig en duidelijk nee mag zeggen tegen de ander. Zorg er enkel voor dat het geen reactief-nee is maar een nee vanuit bewustzijn. Als overgave niet lukt neem dan actie; zeg wat je ervan vind, of ga weg.
Als je nooit kunt aanvaarden wat is, zul je anderen ook nooit kunnen accepteren zoals ze zijn; je beoordeelt anderen, bekritiseert anderen, plakt etiketten op anderen, wijst anderen af of je probeert ze te veranderen.

Het ego gelooft dat jouw kracht ligt in het verzet. Verzet is in werkelijkheid zwakte en angst, het ego ziet dit als jouw kracht en doet er alles aan van daaruit te reageren. Het ego interpreteert jouw Zijn als zwakte. Zijn is je zuiverheid, je onschuld en macht. Het ego bevindt zich dus in een voortdurende toestand van verzet en speelt rollen om je ‘zwakheid’, die in werkelijkheid je kracht is, te verdoezelen.

Overgave verandert niet wat is. Overgave verandert jou. Als jij veranderd bent, verandert je hele wereld omdat de wereld slechts een afspiegeling is.

Het leven biedt je twee kansen tot overgave:

• De eerste kans is om je ieder moment over te geven aan de werkelijkheid van dat moment. Je zegt ja tegen wat is of je aanvaardt wat er niet is. Dan doe je wat je moet doen, wat de situatie van je vraagt. Je leeft dan in een mindset zonder verzet, een staat van genade en lichtheid, bevrijd van strijd.
• Lukt dit niet dan schep je een vorm van lijden, een vorm van pijn.  Dan komt de tweede kans tot overgave; als je niet kunt aanvaarden van wat buiten je is, aanvaard dan wat in je is; met andere woorden bied geen weerstand aan de pijn. Geef je over aan het verdriet, de wanhoop, de angst, de eenzaamheid of  welke vorm het lijden ook aanneemt. Omarm het. Dan zul je ervaren hoe het wonder van de overgave het diepe lijden verandert in vrede. Dat is je kruisiging, laat het je opstanding en hemelvaart worden.

Volledige aandacht geven aan je pijn is volledige aanvaarding, is overgave.

God is Zijn zelf.

Het ergste wat je kan overkomen noemen we je kruis. De weg van het kruis is de weg van het lijden. Voor de onbewuste meerderheid van de mensen is de weg van het kruis momenteel nog steeds de enige weg. Ze kunnen alleen ontwaken door nog meer te lijden. Dus zal er nog veel in de wereld gaan gebeuren die het lijden groter gaat maken (ook moeder natuur zal verdedigingsmaatregelen nemen om zich te beschermen tegen de waanzin van de mens), opdat we uiteindelijk ontwaken. Maar zoals reeds beschreven kun je verlichting veel eerder bereiken: door overgave.

Hoe werken oude patronen? Zelfs als deze totaal niet effectief zijn, zoals bijvoorbeeld een vrouw die zich steeds maar laat mishandelen, waarom kiest ze niet voor iets anders?
Omdat ze gewoonweg niet KAN kiezen. Om te kunnen kiezen moet je bewust zijn. Deze vrouw wordt volledig door haar verstand, dat geconditioneerd is door het verleden, geleid. En het verstand probeert altijd te herscheppen wat het kent en als vertrouwd ervaart. Zelfs als het pijnlijk is, is het in ieder geval vertrouwd. Het verstand houdt het altijd bij het bekende. Het onbekende is gevaarlijk omdat het verstand daar geen controle over heeft.
Alleen het bewustzijn van het huidige moment onderbreekt de stroom van het verstand (en het continuüm van verleden en toekomst).
Wat kun je voor zo iemand (een persoon die geleid wordt door oude patronen) doen?

• Laat zo iemand zien hoe hij of zij de waarnemende aanwezigheid achter zijn of haar gedachten en emoties kan zijn
• Vertel zo iemand over het pijnlichaam en hoe men zich hiervan kan bevrijden
• Maak zo iemand bewust van het innerlijke lichaam
• Vertel over de betekenis van aanwezigheid
• Zodat ze toegang kan krijgen tot de kracht van het NU
• En ze wél iets te kiezen heeft

Niemand kiest voor disfunctioneren, conflict of pijn. Niemand kiest waanzin. Zulke dingen gebeuren omdat er niet genoeg aanwezigheid in je is om het verleden op te lossen, niet genoeg licht is om de duisternis te verdrijven. Je bent niet helemaal hier. Je bent nog niet ontwaakt. En intussen leidt het verstand je leven. Dit geldt ook als je in de situatie zit waarbij je ruzie hebt met je ouders. Je gelooft ook dan dat ze een keuze hadden, maar helaas ook bij hun zit het verstand achter het stuur. De enige passende reactie is compassie.

Vergeving

Je kunt jezelf of anderen niet werkelijk vergeven zolang je je zelfgevoel ontleent aan het verleden. Alleen door toegang te krijgen tot de kracht van het NU, je eigen kracht, is werkelijke vergeving mogelijk. Dat maakt het verleden machteloos, en je beseft heel diep dat niets wat je ooit hebt gedaan of je ooit is aangedaan, ook maar enigszins afbreuk kan doen aan de stralende essentie van wie je bent. Het hele concept van vergeving wordt dan overbodig.
Als je je overgeeft aan wat is en zo helemaal aanwezig wordt, verliest het verleden al zijn macht. Dan heb je het niet meer nodig. Aanwezigheid is de sleutel. Het Nu is de sleutel.

Wijsheden van Eckart Tolle

Je bent niet je denken. 

Zoek jezelf niet in het verstand. Stop met het onderzoeken van het verstand. 

Boeddha: pijn en lijden komen voort uit begeerte of hunkering, we moeten de banden van de begeerte doorsnijden om ons van pijn te bevrijden.

Helemaal opgaan in het nu.

Ontdekken van het leven onder je levenssituatie.

Verlies van het NU is het verlies van ZIJN.

Om bevrijd te zijn van de tijd moet je je bevrijden van de psychische behoefte aan het verleden omwille van je identiteit en die aan de toekomst omwille van je vervulling.

Verzet tegen het NU als collectieve stoornis in het menselijk functioneren.

Door voelen kom je dichter bij de waarheid over wie je bent dan door denken. 

Elke verslaving komt voort uit de onbewuste weigering je eigen pijn onder ogen te zien en te boven te komen. Elke verslaving begint met pijn en eindigt ermee.

Als je in je hoofd zit moet je bewustzijn brengen in het emotielichaam voordat je het innerlijke lichaam kunt bereiken. 

Het licht is te pijnlijk voor iemand die in het donker wil blijven

Onze collectieve werkelijkheid is grotendeels een symbolische uitdrukking van angst. Onze wereld wordt door angst beheerst.

Praktische oefeningen

De denker leren waarnemen:
Luister naar de stem in je hoofd, zo vaak als je kunt. Besteed vooral aandacht aan zich herhalende gedachtepatronen.

Terwijl je naar deze gedachten luistert voel je als het ware een bewuste aanwezigheid – je diepere zelf – achter of onder de gedachte. De gedachte verliest dan al snel haar macht over je en dooft uit omdat je het verstand niet meer van energie voorziet door je ermee te identificeren. Dit is het begin van het einde van onvrijwillig en dwangmatig denken.

Als een gedachte tot zwijgen komt ervaar je een breuk in de gedachtestroom, een gat van ‘niet-denken’. In het begin duurt dit misschien slechts enkele seconden. Maar door oefening gaat dit langer duren. Tijdens zo’n onderbreking voel je een zekere vrede en stilte in jezelf. Dat is het begin van je natuurlijke toestand van eenheid met Zijn als gevoelde ervaring. In deze toestand van innerlijke verbondenheid ben je alerter en waakzamer. Je bent helemaal aanwezig.

Een andere manier om je gedachtestroom te onderbreken is je volkomen te concentreren op het NU. Dit is in feite meditatie. En dit kun je bij iedere handeling doen, vooral bij routinehandelingen is het een mooie oefening om dit te doen in het NU, om te voelen wat er is.

Leren voelen van emoties

Vestig je aandacht op het inwendige energieveld van je lichaam. Voel het lichaam vanbinnen. Daarmee kom je ook in contact met je emoties.

Het ontmantelen van het pijnlichaam

Het start met het bewust worden van je pijnlichaam. Dit doe je door je aandacht te vestigen op het gevoel in je. Aanvaard dat het pijnlichaam daar zit. Ga er niet over nadenken, oordeel en moraliseer niet. 

Ontleen er geen identiteit aan voor jezelf. Blijf aanwezig. En blijf de waarnemer van wat er in je omgaat. Word je bewust van zowel de emotionele pijn als van ‘degene die waarneemt’, de zwijgende toeschouwer. Dat is de kracht van het NU, de macht van je eigen bewuste aanwezigheid. Let op wat er dan gebeurt.

Deze aanpak is het krachtigste hulpmiddel voor persoonlijke verandering wat je hebt.

Hoe kom je los van gewone onbewustheid?

De gewone onbewustheid is een fenomeen wat moeilijk te betrappen is. Omdat gewone onbewustheid zo vertrouwd is.

Je komt los van je gewone onbewustheid door er van bewust te worden. Observeer de vele manieren waarop onrust, ontevredenheid en spanning in je opkomen door onnodig oordelen, verzet tegen wat is en ontkenning van NU. Al het onbewuste lost op als je er het licht van het bewuste op laat schijnen.

Maak er een gewoonte van om je mentaal-emotionele toestand door zelfobservatie in de gaten te houden. Stel jezelf geregeld de volgende vraag: “voel ik me op dit moment op mijn gemak?” of “Wat gaat er op dit moment in me om”. 

In contact komen met het innerlijke lichaam

Sluit als je wilt je ogen bij deze oefening. Later is dit wellicht niet meer nodig. Richt je aandacht naar binnen, in je lichaam. Voel het vanbinnen. Leeft het? Zit er leven in je handen, armen, benen en voeten, in je onderbuik en borst? Voel je het subtiele energieveld dat het hele lichaam doordrenkt en bruisend leven schenkt aan elk orgaan en elke cel? Voel je het tegelijkertijd in al je lichaamsdelen als één enkel energieveld? Blijf je een poosje concentreren op het voelen van je innerlijke lichaam. Ga er niet over nadenken. Hoe meer je je aandacht erop richt, des te duidelijker en sterker wordt dit gevoel. Het voelt alsof elke cel levendiger wordt.
Als je in het begin nog niet zo veel kunt voelen, focus dan op wat je wel voelt. Misschien voel je alleen maar een tintelend gevoel in je handen of voeten. Dat is prima voor nu.
Als je je ogen weer open doet blijf je ook dan met een deel van je aandacht in het innerlijke energieveld van je lichaam. Je mag het contact met je innerlijke lichaam dat ligt tussen je vormidentiteit en je wezenlijke identiteit (je ware natuur) nooit verliezen.

Meditatie voor zelfgenezing (bij opkomende klachten, maar ook bij gevestigde ziekte)

Deze meditatie doe je vlak voor het slapen gaan of net na het wakker worden.

Doe je ogen dicht. Ga op je rug liggen. Richt om te beginnen je aandacht even op de afzonderlijke lichaamsdelen: je handen, voeten, armen, benen, buik, borst, hoofd. Voel de levensenergie in die lichaamsdelen zo intens als je kunt. Blijf ongeveer 15 seconden bij elk lichaamsdeel.
Vervolgens laat je je aandacht een paar keer als een golf door je hele lichaam heen en weer gaan, van je voeten naar je hoofd en weer terug. Doe dit ongeveer een minuut.
Vervolgens voel je je innerlijke lichaam in zijn geheel, als één enkel energieveld. Hou dit gevoel een paar minuten vast.
Je bent de gehele meditatie intens aanwezig, aanwezig in elke cel van je lichaam. Als je verstand je even wegvoert, geen probleem, vestig je aandacht weer op je innerlijke lichaam.

Mocht je verstand zo dominant aanwezig zijn dat bovenstaande niet lukt, vestig dan eerst je aandacht op je ademhaling. Volg enkel met aandacht je ademhaling; adem in, buik zet uit, adem uit ……

Dieper in het lichaam afdalen (10-15 minuten)

Zorg dat je nergens door afgeleid kan worden.
Ga op een stoel zitten maar leun niet achterover, hou de wervelkolom rechtop. Daardoor blijf je makkelijker alert. Je eigen meditatiehouding is ook goed.

Zorg dat je lichaam ontspannen is. Doe je ogen dicht. Haal een paar keer diep adem. Je moet voelen dat je als het ware tot in je onderbuik ademt. Observeer hoe die bij elke ademhaling een beetje uitzet en weer samentrekt. Daarna  moet je je bewust worden van het hele innerlijke energieveld van je lichaam. Denk er vooral niet over na. Je moet het voelen. Daarmee herover je bewustzijn op je verstand.
Als je het innerlijke lichaam kunt voelen als één enkel energieveld, laat dan als het even kan elk visueel beeld varen en concentreer je helemaal op het gevoel. Laat als het lukt ook alle mentale beelden los die je nog van je lichaam hebt. Het enige wat dan overblijft is een allesomvattend gevoel van aanwezigheid, van ‘zijn zonder meer’, en je voelt dat het innerlijke lichaam onbegrensd is.
Ga nu met je aandacht nog dieper in dat gevoel. Word er één mee. Ga op in dat energieveld zodat er geen waarneembare dualiteit meer is tussen de waarnemer en het waargenomene, tussen jou en je lichaam. Het onderscheid tussen binnen en buiten verdwijnt nu ook, zodat het innerlijke lichaam er ook niet meer is. Door diep in het lichaam af te dalen ontstijg je eraan.
Blijf zolang het prettig is in dit rijk van zuiver Zijn; dan kun je weer bewust worden van het stoffelijke lichaam, je ademhaling en fysieke zintuigen, en je ogen open doen.
Neem een paar minuten lang je omgeving op een meditatieve manier in je op – dat wil zeggen zonder mentale etiketten te gaan plakken – en blijf ondertussen je innerlijke lichaam voelen.